Lian Orluli – Lagoa Bikantidi Bonuk Hato-Udo Ainaro hanesan fatin poténsial ba dezenvolvimentu turizmu ekolojia hodi dada vizitor sira-nia matan hare’e beleza naturál, tanba ne’e presija atensaun husi ministeriu relevante hodi prezeva no proteje rekursu natural iha lagoa refere, nunee mos bele kontribui ba kresimentu ekonomia lokal, maibe, tuir xefe aldeia Hutseo,Tomas Salvador hateten Lagoa refere temporariamente hetan ameasa husi mota Kiarai, nune’e nia parte ho autoridade sira hala’o ona diskusaun maibe la hetan resposta ruma, alende lagua ne’e, infrastrutura bázika iha Bonuk mos sai preokupasaun bo’ot ba komunidade sira
“Lagoa Bikantidi durante tinan barak nia laran hetan ameasa husi mota Kiarai, durante ne’e ami halo diskusaun husi Aldeia ba Suku, ba Posto Administrativo ba to’o iha Munisipiu maibe seidauk hetan responde, elende ne’e estrada ne’ebe. mak atu asesu ba Lagoa Bikantidi tanba ne’e husu Ministerio relevante atu haree mos estrada husi sentru saúde Hato-Udo ba to’o Bonuk ne’ebe mak kondisaun la diak hodi fo ameasa ba movimentu Bonuk no lagoa Bikantidi tanba iha potensia ne’ebe mak boot tebes hanesan lafaek, ikan, baboras , inklui mos animal sira seluk iha tasi no rai maran“, Xefe Aldeia Hutseo hato’o preokupasaun ne’e iha salaun Posto Administrativo Hato-Udo, Sexta ne’e (26/07/2025).
Xefe Aldeia ne’e mos preokupa, tanba komunidade la iha konsiensia loke bele iha lagoa la tuir tempu koilleta, sira rasik fo aan ba risku husi lafaek
“Tanba Lagoa Bikantidi ne’e tinan Ida Koileta bala ida mak hanesan Bikantidi nakfera, maibe ameasa bo’ot ba Komunidade sira neebe mak seidauk to’o tempu koilleta sira ba kee rasik hodi hasai bee ba tasi tanba ne’e iha balun hetan tata husi Lafaek tanba tama Bikantidi la tuir nia tempu koilleta”, dehan xefe aldeia ne’e.
Hatan ba preokupasaun hirak ne’e, Prezidente Autoridade munisipiu Ainaro Manuela Georgina Carmo Bucar Corte-real konfirma, sei hamutuk ho lideransa sira hodi halo kordenasaun ba ONG, nunee bele hetan apoiu ba normaliza hikas Mota Kiaria, inklui hadia estrada asesu ba lagoa Bikantidi
“Ita hatene katak iha udan boot durante ne’e temporal ne’e fo ameasa ba lagoa ne’e rasik iha ne’e, iha Autoridade Munisipiu hamutuk ho Administrador Posto ho Xefe suku sira, halo kordenasaun ho ONG, para oinsa mak Sira atu fo apoiu hodi normaliza mota ne’ebe mak fo ameasa ba lagoa ne’e rasik, no mos hadia estrada, ba iha lagoa ne’e atu nune’e ema bele asesu, fatin ne’e hanesan konservasaun no sai hanesan fatin turizmu nune’e ema bele ba hare’e balada saida deit mak iha ne’eba, tanba iha ne’eba fatin lulik mos barak nune’e bele mos Promove”, Dehan PAM Ainaro
PAM ne’e mos subliña, nia partr Orienta ona Autoridade Posto no lideransa lokal atu halo deziminasaun ba komunidade sira atu labele estraga lagoa refere tanba Lagoa ne’e mos sai ikom ba iha Munisipiu Ainaro
“Agora dadaun Ita fo ona orientasaun ba iha Administrador Posto Administrativu no Xefe suku sira, hodi halo deziminasaun ba iha komunidade labele atu estraga lagoa refere tanba sai hanesan ikom ida iha Ainaro, no mos ita hanoin ona atu tara-bandu no iha regras atu nune’e komunidade sira bele respeita, projetu FEG ne’e ajuda ona ita atu nune’e aban-bainrua ne’e ita iha jestaun mos ba fatin sira ne’ebe mak ita bele bo’ok no labele book “, Prezidente autoridade ne’e Hakotu
Enkuantu Lagoa Bikantidi lokalija iha Bonuk Postu Administrativu Ainaro, Munisipiu Ainaro ne’ebe ho nia potensial rekursu natureza hanesan Baboras, Ikan, Lafaek inklui aminal seluk tan
Jornalista: Sara
Editor: Lian Orluli
